قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است و دانه‌های آن، پایه و اساس تهیه‌اش را تشکیل می‌دهند. انواع مختلفی از دانه‌های قهوه وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و طعم‌های منحصر به فردی دارند. در این مقاله به بررسی انواع اصلی دانه قهوه و همچنین انواع دیگری که به طور خاص ویژگی‌های خاص خود را دارند پرداخته خواهد شد.

 1. دانه قهوه عربیکا (Coffea arabica)

دانه عربیکا محبوب‌ترین نوع دانه قهوه در جهان است که حدود 60-70 درصد از تولید جهانی قهوه را تشکیل می‌دهد. این نوع دانه معمولاً در ارتفاعات بالا کشت می‌شود و دارای طعم ملایم و متمایز با عطر و بوی متنوع است. دانه عربیکا معمولاً شیرین‌تر و کمی اسیدی‌تر از دانه روبوستا است و می‌تواند شامل نوت‌های میوه‌ای، شکلاتی و حتی گل‌ها باشد.

ویژگی‌های دانه قهوه عربیکا

– طعم ملایم و پیچیده

– اسیدیته بالا

– غنی از کافئین، اما کمتر از روبوستا

– کشت در ارتفاعات بالا

 2. دانه قهوه روبوستا (Coffea canephora)

دانه روبوستا دومین نوع پرکاربرد دانه قهوه در جهان است که حدود 30-40 درصد از تولید جهانی را شامل می‌شود. این دانه معمولاً در ارتفاعات پایین‌تر و شرایط آب و هوایی مختلف کشت می‌شود. قهوه تولید شده از دانه‌های روبوستا دارای طعمی قوی، تند و گاهی تلخ‌تر است و معمولاً نسبت به عربیکا کافئین بیشتری دارد.

ویژگی‌های دانه قهوه روبوستا

طعم و عطر:

قهوه روبوستا دارای طعم قوی‌تر و تلخ‌تر نسبت به عربیکا است.

عطر آن معمولاً پیچیده‌تر و زمینی‌تر است و می‌تواند نوت‌های چوبی، خاکی یا دودی داشته باشد.

کافئین:

دانه روبوستا دارای کافئین بیشتری (تقریباً دو برابر عربیکا) است. این ویژگی می‌تواند به طعم تلخ‌تر و قدرت بیشتر آن کمک کند و همچنین به عنوان یک عامل دفاعی طبیعی در برابر آفات عمل می‌کند.

اسیدیته:

قهوه روبوستا دارای اسیدیته (محصولی در پیH) کمتری نسبت به عربیکا است. این بدان معناست که قهوه روبوستا معمولاً طعمی نرم‌تر و ملایم‌تر دارد.

ظاهر دانه:

دانه‌های روبوستا به طور کلی کوچکتر و گردتر از دانه‌های عربیکا هستند و به رنگ سبز متمایل به قهوه‌ای روشن می‌باشند.

دانه‌های روبوستا معمولاً ناهموارتر و با شکل نامنظم‌تری نسبت به دانه‌های عربیکا هستند.

محل کشت:

روبوستا در ارتفاعات پایین‌تر و در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب رشد می‌کند. به همین دلیل در مناطقی مانند ویتنام، برزیل و کنگو کشت می‌شود.

مقاومت به بیماری‌ها:

دانه قهوه روبوستا مقاوم‌تر به بیماری‌ها و آفات نسبت به عربیکا است که این ویژگی باعث می‌شود کشت آن‌ها در شرایط سخت‌تر و با نیاز به مراقبت کمتر امکان‌پذیر شود.

کشت دانه قهوه روبوستا

قهوه روبوستا به دلیل قیمت پایین‌تر و طعم خاصش معمولاً در تولید قهوه‌های فوری، قهوه‌های ترکیبی و قهوه‌های اسپرسو استفاده می‌شود.

دانه قهوه روبوستا (Coffea canephora) به طور عمده در مناطق دارای آب و هوای گرم و مرطوب کشت می‌شود. این نوع دانه به ویژه در ارتفاعات پایین‌تر (زیر 800 متر) بهتر رشد می‌کند. برخی از کشورهای معروف به کشت دانه قهوه روبوستا عبارتند از:

1. برزیل: بزرگترین تولیدکننده قهوه روبوستا در جهان، به ویژه در مناطق شمالی کشور.

2. ویتنام: یکی از بزرگترین تولیدکنندگان قهوه روبوستا در جهان، ویتنام تقریباً به تمام قهوه خود از روبوستا اختصاص داده است.

3. اندونزی: کشورهایی مانند سوماترا و جاوه معروف به کشت قهوه روبوستا هستند.

4. کنگو: قهوه روبوستا در این کشور نیز به طور قابل توجهی کشت می‌شود.

5. اوگاندا: اوگاندا یکی از تولیدکنندگان مهم قهوه روبوستا در آفریقا است و بخش بزرگی از صادرات قهوه آن از این نوع دانه‌ها تشکیل می‌شود.

6. بروندی و رواندا: این دو کشور نیز به کشت روبوستا می‌پردازند، هرچند بیشتر شناخته‌شده برای عربیکا هستند.

7. هند: در هند نیز کشت قهوه روبوستا در مناطق خاصی مانند کرالا و کارناتاکا انجام می‌شود.

این کشورها به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناسب، بهترین مکان‌ها برای کشت دانه قهوه روبوستا به حساب می‌آیند.

3. دانه قهوه لیبریکا (Coffea liberica)

دانه لیبریکا یک نوع دانه قهوه است که نسبت به عربیکا و روبوستا کمتر شناخته‌شده و کمتر کشت می‌شود. این دانه به‌ویژه در کشورهای غرب آفریقا و برخی مناطق آسیا مانند فیلیپین و مالزی کشت می‌شود.

ویژگی‌های دانه لیبریکا

طعم: قهوه لیبریکا دارای طعم خاص و غیرمعمول است. طعم آن معمولاً میوه‌ای و چوبی همراه با نوت‌های دودی و نشاسته‌ای است. برخی از افراد آن را به دلیل طعم خاصش دوست دارند، در حالی که ممکن است برای دیگران جذاب نباشد.

عطر: عطر قهوه لیبریکا غنی و پیچیده است و می‌تواند نوت‌های شایع‌تری مانند میوه‌های جنگلی را نشان دهد.

ظاهر: دانه‌های لیبریکا معمولاً بزرگ‌تر و ناهموارتر از دانه‌های عربیکا و روبوستا هستند. ظاهری غیرعادی دارند که می‌تواند به شناسایی آنها کمک کند.

محل کشت: لیبریکا به آب و هوای گرم و مرطوب نیاز دارد و معمولاً در ارتفاعات پایین‌تر از 1000 متر کشت می‌شود.

4. دانه قهوه اکسلسا (Coffea excelsa)

دانه اکسلسا نیز به نوعی خاص از دانه قهوه تعلق دارد که گاهی به عنوان زیرمجموعه‌ای از دانه لیبریکا طبقه‌بندی می‌شود. این دانه به طور عمده در مناطق جنوب شرق آسیا و همچنین در برخی کشورهای آفریقایی کشت می‌شود.

ویژگی‌های دانه اکسلسا

طعم: قهوه اکسلسا دارای طعمی متمایز و قوی است و معمولاً با نوت‌های میوه‌ای و شیرین همراه است. این طعم می‌تواند یادآور میوه‌های خشک و شکلاتی باشد و گاهی اوقات کمی تند و اکسیژن‌دار به نظر می‌رسد.

عطر: عطر این دانه‌ها معمولاً عطر شیرین و میوه‌ای است که برای برخی افراد بسیار جذاب است.

محل کشت: مانند لیبریکا، اکسلسا به آب و هوای گرم و مرطوب نیاز دارد و در ارتفاعات پایین‌تر کشت می‌شود.

تولید: اکسلسا به طور کلی کمتر از عربیکا و روبوستا کشت می‌شود، اما به دلیل طعم خاصش، در بازار قهوه به عنوان یک گزینه جذاب شناخته می‌شود.

نتیجه‌گیری

انواع مختلف دانه قهوه نه تنها تأثیرگذار بر طعم و عطر قهوه هستند، بلکه روش‌های کشت، محل جغرافیایی و شرایط اقلیمی نیز بر کیفیت و ویژگی‌های این دانه‌ها تأثیر دارند. شناخت این انواع می‌تواند به قهوه‌دوستان کمک کند تا انتخاب بهتری در مقایسه با سلیقه و ترجیحات شخصی خود داشته باشند. با تجربه و آزمایش انواع مختلف، می‌توانید دنیای جذاب قهوه را کشف کنید و از هر جرعه لذت ببرید.